संत जनाबाईचे अभंग

जनाबाई, दासीपणाची कामे करीत असताना तिच्या मनाने, अभंगांतून आध्यात्मिक प्रगती आणि पारमार्थिक उन्नती केली.


संत जनाबाई - अभंग संग्रह ३

३४.

पाय जोडूनि विटेवरी । कर ठेउनी कटावरी ॥१॥

रुप सांवळें सुंदर । कानीं कुंडलें मकराकार ॥२॥

गळां माळ वैजयंती । पुढें गोपाळ नाचती ॥३॥

गरूड सन्मुख उभा । ह्मणे जनी धन्य शोभा ॥४॥

३५.

येगे माझे विठाबाई । कृपादृष्‍टीनें तूं पाहीं ॥१॥

तुजविण न सुचे कांहीं । आतां मी वो करुं कांहीं ॥२॥

माझा भाव तुजवरी । आतां रक्षीं नानापरी ॥३॥

येई सखये धांउनी । ह्मणे नामयाची जनी ॥४॥

३६.

हात निढळावरी ठेवुनी । वाट पाहें चक्रपाणी ॥१॥

धांव धांव पांडुरंगे । सखे जिवलगे अंतरंगे ॥२॥

तुजवांचूनि दाही दिशा । वाट पाहातें जगदीशा ॥३॥

हांसें करुं नको जनासी । ह्मणे नामयाची दासी ॥४॥

३७.

सख्या घेतलें पदरीं । आतां न टाकावें दुरी ॥१॥

थोरांचीं उचितें । हेंचि काय सांगों तूंतें ॥२॥

ब्रह्मियाच्या ताता । सज्जना लक्षुमीच्या कांता ॥३॥

आपुली म्हणवूनि । आण गावी दासी जनी ॥४॥

३८.

गंगा गेली सिंधुपाशीं । त्याणें अव्हेरिलें तिसी ॥१॥

तरी तें सांगावें कवणाला । ऐसें बोलें बा विठ्‌ठला ॥२॥

जळ काय जळचरा । माता अव्हेरी लेंकुरा ॥३॥

जनी ह्मणे शरण आलें । अव्हेरितां ब्रीद गेलें ॥४॥

३९.

माझी आंधळयाची काठी । अडकली कवणे बेटीं ॥१॥

आतां सांगूं मी कवणासी । धांवें पावें ह्रुषिकेशी ॥२॥

तुजवांचुनी विठ्‌ठला । कोणी नाहींरे मजला ॥३॥

माथा ठेवीं तुझे चरणीं । ह्मणे नामयाची जनी ॥४॥

४०.

सख्या पंढरीच्या नाथा । मज कृपा करीं आतां ॥१॥

ऐसें करीं अखंडित । शुद्ध नेम शुद्ध व्रत ॥२॥

वेधु माझ्या चित्ता । हाचि लागो पंढरिनाथा ॥३॥

जीव ओंवाळुनी । जन्मोजन्मीं दासी जनी ॥४॥

४१.

कां गा न येसी विठ्‌ठला । ऐसा कोण दोष मला ॥१॥

मायबाप तूंचि धनी । मला सांभाळीं निर्वाणीं ॥२॥

त्वां बा उद्धरिले थोर । तेथें किती मी पामर ॥३॥

दीनानाथा दीनबंधू । जनी ह्मणे कृपासिंधू ॥४॥

४२.

अगा रुक्मिणीनायका । सुरा असुरा प्रिय लोकां ॥१॥

ते तूं धांवें माझे आई । सखे साजणी विठाबाई ॥२॥

अगा शिवाचिया जपा । मदन ताता निष्पापा ॥३॥

आपुली म्हणवुनी । अपंगावी दासी जनी ॥४॥

४३.

नाहीं केली तुझी सेवा । दुःख वाटतसे माझे जिवा ॥१॥

नष्‍ट पापीण मी हीन । नाहीं केलें तुझें ध्यान ॥२॥

जें जें दुःख झालें मला । तें त्वां सोसिलें विठ्‌ठला ॥३॥

रात्रंदिवस मजपाशीं । दळूं कांडूं लागलासी ॥४॥

क्षमा करावी देवराया । दासी जनी लागे पायां ॥५॥

४४.

येरे येरे माझ्या रामा । मनमोहन मेघःश्यामा ॥१॥

संतमिसें भेटी । देंई देंई कृपा गोष्‍टी ॥२॥

आमची चुकवी जन्म व्याधी । आह्यां देंई हो समाधी ॥३॥

जनी ह्मणे चक्रपाणी । करीं ऐसी हो करणी ॥४॥

४५.

अहो नारायणा । मजवरी कृपा कां कराना ॥१॥

मी तो अज्ञानाची राशी । ह्मणोन आलें पायांपाशीं ॥२॥

जनी ह्मणे आतां । मज सोडवीं कृपावंता ॥३॥

४६.

तुझी नाहीं केली सेवा । दुःख वाटतसे जीवा ॥१॥

नष्‍ट पापीण मी हीन । नाहीं केलें तुझें ध्यान ॥२॥

जें जें दुःख झालें मला । तें तूं सोशिलें विठ्‌ठला ॥३॥

क्षमा करीं देवराया । दासी जनी लागे पायां ॥४॥

४७.

आधीं घेतलें पदरीं । आतां न धरावें दुरी ॥१॥

तुम्हा थोराचें उचितें । हेंचि काय सांगूं तूंतें ॥२॥

अहो ब्रह्मियाच्या ताता । सखया लक्षुमीच्या कांता ॥३॥

दयेच्या सागरा । जनी ह्मणे अमरेश्वरा ॥४॥

४८.

आह्यीं जावें कवण्या ठायां । न बोलसी पंढरीराया ॥१॥

सरिता गेली सिंधूपाशीं । जरी तो ठाव न दे तिसी ॥२॥

जळ कोपलें जळचरासी । माता न घे बाळकासी ॥३॥

ह्मणे जनी आलें शरण । जरी त्वां धरिलेंसे मौन्य ॥४॥

४९.

हा दीनवत्सल महाराज । जनासवें काय काज ॥१॥

तुझी नाहीं केली सेवा । दुःख वाटे माझ्या जिवा ॥२॥

रात्रंदिवस मजपाशीं । दळूं कांडूं तूं लागसी ॥३॥

जें जें दुःख झालें मला । तें तें सोसिलें विठ्‌ठला ॥४॥

क्षमा कीजे पंढरिराया । दासी जनी लागे पायां ॥५॥

५०.

ऐक बापा ह्रुषिकेशी । मज ठेवीं पायांपाशीं ॥१॥

तुझें रुप पाहीन डोळां । मुखीं नाम वेळोवेळां ॥२॥

हातीं धरिल्याची लाज । माझें सर्व करीं काज ॥३॥

तुजविण देवराया । कोणी नाहींरे सखया ॥४॥

कमळापति कमळपाणी । दासी जनी लागे चरणीं ॥५॥

५१.

पोट भरुनी व्यालासी । मज सांडुनी कोठें जासी ॥१॥

धिरा धिरा पांडुरंगा । मज कां टाकिलें निःसंगा ॥२॥

ज्याचा जार त्यासी भार । मजला नाहीं आणिक थार ॥३॥

विठाबाई मायबहिणी । तुझे कृपें तरली जनी ॥४॥

५२.

अविद्येच्या वो रात्रीं । आडकलों अंधारीं ॥१॥

तेथुनी काढावें गोविंदा । यशोदेच्या परमानंदा ॥२॥

तुझें सन्निधेचे पाशीं । ठाव नाहीं अविद्येसी ॥३॥

तुझे संगती पावन । उद्धरिले ब्रह्में पूर्ण ॥४॥

अजामेळ शुद्ध केला । ह्मणे दासी जनी भला ॥५॥